Kakao - indiański „napój bogów”

1

Kakao jest znane w Europie od XVI wieku. O zdrowotnych właściwościach owoców drzewa kakaowca wiedzieli już Majowie i Aztekowie setki lat temu. Do dzisiaj kakao jest wciąż popularne na naszych stołach. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z jego prozdrowotnych właściwości.

Kakao jest znane w Europie od XVI wieku. O zdrowotnych właściwościach owoców drzewa kakaowca wiedzieli już Majowie i Aztekowie setki lat temu. Do dzisiaj kakao jest wciąż popularne na naszych stołach. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z jego prozdrowotnych właściwości.

Ziarno kakaowca przywiózł do Europy, z Ameryki Środkowej i Południowej, Krzysztof Kolumb. Pierwszymi, którzy uprawiali kakaowce, byli podobno Olmekowie około 1500 roku p.n.e. Dane archeologiczne potwierdzają obecność kakao w rolnictwie Majów od III wieku p.n.e. W XVI wieku hiszpańscy konkwistadorzy odkryli, że Indianie spożywają gorący napój o intensywnym zapachu, zwany też "napojem życia" lub "napojem bogów". Aztecka legenda głosi, że kakao spożywane było podczas obrzędów i świąt religijnych. Napój przyrządzany z ziaren kakaowca był podawany tylko ludziom wybranym przez bogów. Zachwycano się jego aromatem, smakiem i energetycznymi właściwościami. Europejczycy szybko zakochali się w kakao. Spożywane z mlekiem miało słodki, nieco cierpki smak. Pijący je odczuwali pobudzenie, poprawę nastroju, cieszyli się również lepszym zdrowiem niż kakaowi sceptycy.

Profesor Norman Hollenberg przez lata prowadził badania wśród Indian Kuna z Panamy. Analizował dietę plemienia i odkrył, że jego członkowie, którzy spożywają 40 filiżanek kakao tygodniowo, rzadko chorują, żyją znacznie dłużej niż inni mieszkańcy Panamy i nie zapadają na demencję. Stwierdził on, że: wylew, choroby serca, rak i cukrzyca, czyli najczęstsze czynniki wywołujące śmierć u współczesnej cywilizacji, u przedstawicieli tego ludu występują rzadziej niż raz na 10 osób. (* źródło dr n. farm. Przemysław Rokicki)

Kakaowiec właściwy (Theobroma cacao) jest drzewem, najczęściej uprawianym w krajach afrykańskich. Plantacje kakaowca zlokalizowane są u wybrzeży Zatoki Gwinejskiej (Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Nigeria) oraz w obszarach równikowych Azji i Ameryki Środkowej (Ekwador, Brazylia, Dominikana, Kolumbia, Meksyk). Największymi odbiorcami ziaren kakaowca są: Stany Zjednoczone i Wielka Brytania.

Drzewo kakaowca rośnie w klimacie równikowym. Osiąga średnio do 15 m wysokości, żyje do 40 lat kwitnąc przez cały rok. Jego owoce zwane orzechami kakaowca wyrastają bezpośrednio ze starszych gałęzi i pnia. Wewnątrz nich znajduje się 30-50 nasion w jasnym kolorze, które po późniejszej obróbce nabierają znanej wszystkim apetycznej, ciemno-brązowej barwy.

Popularne na rynku produkty spożywcze z ziarna kakaowca to: czekolada, naturalne kakao w proszku, kruszone ziarna kakao. Najzdrowsze są surowe ziarna kakaowca bez zastosowania obróbki termicznej; w takiej formie zachowują największą ilość antyoksydantów – 100 g ziaren zawiera 10 g czystych przeciwutleniaczy.

Odmiany kakaowca zależą w dużym stopniu od miejsca i sposobu uprawy, które decydują o smaku i aromacie. Najlepiej wybierać ziarna kakaowca oznaczone skrótem „RAW”. Skrót oznacza że nasiona nie zostały poddane procesowi przegrzewania.

Obecnie wyróżniamy trzy odmiany kakao:

  • Criollo – odmiana bogata, delikatna w smaku, pochodzi w Wenezueli, choć uprawiana jest również na Jawie, niektórych karaibskich wyspach, a także w Timorze Wschodnim. Jest trudna w uprawie i z tego względu najrzadziej spotykana.
  • Forastero – odmiana gorzka i intensywna w smaku. Najczęściej wykorzystywana do produkcji czekolady, stanowi 85 % światowej produkcji kakao. Najłatwiejsza w uprawie, dająca największe plony. Uprawiana w Brazylii i krajach afrykańskich – Ghanie i Wybrzeżu Kości Słoniowej.
  • Tinitario - odmiana ta powstała w wyniku połączenia dwóch poprzednich; łączy w sobie wyjątkowy aromat Criollo ze smakiem Forastero. Jest głównie uprawiana na Kubie (w Trinidad) i w Wenezueli.

Ziarno kakaowca zawiera ponad 52 % tłuszczu, 20 % białka i 10 % skrobi, witaminy i minerały.

 

Oto długa lista zalet prozdrowotnych regularnego spożywania naturalnego kakao

  • Surowe ziarna kakaowca są cennym źródłem flawonoidów, bioaktywnych związków, występujących powszechnie w warzywach i owocach.
  • Kakao posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjnie, przeciwalergicznie, antyutleniające, przeciwnowotworowe i detoksykujące.
  • Zawartość przeciwutleniaczy w ziarnach kakaowca jest dwa razy większa niż w czerwonym winie i trzy razy większa niż zielonej herbacie.  
  • Kakao zawiera cenne dla organizmu witaminy i składniki mineralne: wit. A, E, z grupy B, chrom, wapń, cynk, żelazo, fosfor oraz magnez.
  • Zawarty w kakao magnez chroni serce, usprawnia cyrkulację krwi, łagodzi skutki stresu, a także poprawia samopoczucie. Pierwiastek ten wpływa na prawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej i reguluje równowagę hormonalną. Działa odprężająco, łagodzi stany napięcia przedmiesiączkowego.
  • Ziarna kakaowca zawierają tryptofan - aminokwas, który uwalnia serotoninę. Serotonina nazywana hormonem szczęścia, jest neuroprzekaźnikiem o działaniu antydepresyjnym.
  • Zawarte w kakao kofeina (ok. 0,2 % w 100 g) i teobromina (ok. 1-2,3 % w 100 g) zwiększają wydzielanie serotoniny, adrenaliny i noradrenaliny, zmniejszając zmęczenie, łagodząc stres i pobudzając mózg do szybszego działania.
  • Flawonole (antyoksydanty) zawarte w kakao mają zbawienny wpływ na mózg, poprawiając pamięć i koncentrację.
  • Ziarna kakaowca są bogate w błonnik, redukują apetyt i pozytywnie wpływają na procesy trawienne.
  • Teobromina zawarta w kakao pozytywnie wpływa na pracę nerek, zmniejszając ryzyko powstawania kamieni i złogów w nerkach.
  • Badania wykazały, że teobromina jest również bardzo skutecznym lekarstwem na kaszel.
  • Kakao jest afrodyzjakiem. Zawiera fenyloetyloamię (PEA) substancję, która jest wydzielana w mózgu w chwilach przyjemności i podniecenia seksualnego.

Wartość odżywcza 100 g kakao w proszku to: 448 kcal, 18,2 g białka, 21,7 g tłuszczu, 50,6 g węglowodanów, magnez 420 mg, potas 1927 mg, fosfor 660 mg, wapń 138 mg, żelazo 10,7 mg, cynku 6,56 mg, miedzi 3,71 mg, manganu 2,49 mg. Wartość energetyczna i zawartość tłuszczu zależy od rodzaju kakao.

Ze względu na zawartość tłuszczu kakao dzielimy na:

  • pełnotłuste - zawierające ok. 20 % tłuszczu,
  • tłuste - zawierające od 15-17 % tłuszczu,  
  • o małej zawartości tłuszczu - ok. 10 % tłuszczu.

 

Jak powstaje kakao

Owoce z drzewa kakaowca zbiera się dopiero po pięciu latach od zasadzenia drzewa. Ziarna kakaowca po wyjęciu z owoców, są usypywane w niewielkie kopce i trzymane pod przykryciem 4-5 dni. W tym czasie zachodzi proces suszenia i wstępna fermentacja. Procesy te prowadzą do powstania charakterystycznego brązowego zabarwienia ziaren, nadają aromat i powodują, że zanika gorzki smak. Cały proces trwa do 6 dni. Po tym czasie nasiona odkrywa się i czyści, płucze, poddaje prażeniu na słońcu lub gorącym powietrzem w suszarniach. Zewnętrzna powłoka ziarna jest złuszczana, wydobyte jądro ziarna odgrywa duże znaczenie w produkcji kakao. Kolejny etap obróbki to mielenie ziaren, w wyniku czego powstaje gęsta, półpłynna masa, zwana miazgą kakaową. Po dodaniu masła kakaowego do miazgi kakaowej otrzymujemy surowiec, który odpowiednio wzbogacony staje się popularną czekoladą.

 

Zastosowanie w kuchni

Kakao, najlepiej spożywać w czystej i najmniej przetworzonej postaci. Surowe kakao w proszku lub w formie kruszonych ziaren dodawane jest do owocowego smoothie, granoli, owsianek, musli i sałatek. Jako słodką przekąskę dobrze jest wybierać czekoladę z jak największą zawartością kakao, najlepiej 70-98 % i bez dodatków. Surowe kakao ma szerokie zastosowanie do produkcji różnego rodzaju słodyczy, ciast. Kakao odpowiednio przechowywane ma postać pulchnego proszku. Zbyt wysoka temperatura (powyżej 25 stopni) i duża wilgotność powoduje, że słabo się rozpuszcza i tworzą się grudki.

Poza zastosowaniami kulinarnymi kakao ma spory udział w kosmetyce. Obok masła kakaowego coraz częściej w recepturach preparatów kosmetycznych pojawiają się także inne surowce pozyskiwane z ziarna kakaowego. Różnego rodzaju kremy i balsamy wyprodukowane na bazie surowców z ziarna kakaowca, stosuje się do zwalczania cellulitu i rozstępów, a także do skóry suchej i starzejącej się.

Polecamy prosty przepis na naturalną maseczkę z kakao do cery suchej, która doskonale nawilża, regeneruje, odżywia i odpręża skórę.

 

1. W naczyniu wymieszaj łyżkę stołową kakao, łyżkę stołową miodu, dodaj po łyżce mleka kokosowego i jogurtu naturalnego.

2. Maseczkę nałóż na twarz z pominięciem okolic oczu.

3. Pozostaw na twarzy przez 10-15 minut i zrelaksuj się.

4. Zmywaj ciepłą wodą, jednocześnie wykonując delikatny masaż opuszkami palców lub specjalną  gąbką do twarzy.

5. Niezużytą część maseczki można zjeść ze smakiem zamiast deseru. :)

 

Maseczkę warto robić przynajmniej raz w tygodniu, a na efekty długo nie trzeba będzie czekać. 

 

artykuł konsultowany z dietetykiem i technologiem żywności mgr Anetą Frydrycką 

 

Kuchnie Świata oferują wysokiej jakości naturalne kakao w proszku oraz ziarno kakaowca całe nieprażone. Informacji szczegółowych udzielają pracownicy delikatesów (lista teleadresowa wszystkich lokalizacji znajduje się na naszej stronie w zakładce DELIKATESY) oraz naszego Sklepu Internetowego

Zamówienia na większe ilości, a także zamówienia niestandardowe można składać dzwoniąc pod nr tel.: 22 785 95 20 lub wysyłając e-mail na adres: zamowienie@kuchnieswiata.com.pl

 

Wybrane produkty dostępne w Kuchniach Świata: